13 במאי 2021
שלום לסטודנטיות ולסטודנטים באוניברסיטה העברית,
תודה על הנחישות שלכם/ן לדבוק בערכים שמנחים אותנו גם בימים הנוראים הללו של אלימות ופחד.
מצב הדברים הוא מורכב: אזרחים, יהודים וערבים, שנוהגים בימים אלה באלימות, עושים זאת לא אחת מתוך תחושת ייאוש ותסכול. בצד ההבנה של סיבות העומק הללו להתנהגות זו של האזרחים והשותפות למאבק בתיקון העוול, מעשים של אלימות, הפחדה וטרור הם דבר נורא. הם פוגעים לא רק בקורבנות הישירים להם ובמי שנאלץ לחיות בפחד, אלא גם באפשרות לחיות כאן חיים משותפים.
בעולם הקטן שלנו, אנחנו מתמודדים עם שני אתגרים עיקריים. אתגר אחד הוא המשך הפעילות שלנו בכיתות ובמעבדות ההוראה והמחקר. על רקע הסכנה שנשקפת בדרכים, מירי רקטות ומפורעים, קל להעדיף לחזור להוראה מרחוק. הסטריליות של הזום, הישיבה בבית עם בני המשפחה, היא בחירה מפתה. אבל דווקא בימים אלה יש חשיבות רבה במיוחד להתגבר על הפחד ולהגיע לקמפוס. איננו מחייבים את הסטודנטים להגיע לכיתות, אך אנו משתדלים להציע מסגרת תומכת של מפגש אנושי בכיתות. הדוגמה האישית של כל אחת ואחד מכם, הנכונות לאינטראקציה בלתי אמצעית, חשובות מאין כמותן לחיזוק החוסן הנפשי של כולנו. בנוסף לכך, בבקשה צרו קשר עם סטודנטים וסטודנטיות שלומדים אתכם – יהודים עם ערבים וערבים עם יהודים. הציעו להם לשוחח והקשיבו לנקודת המבט שלהם, בדקו אם יש דרך שבה תוכלו לסייע להפיג מעט את הפחד, אם אפשר לסייע בתחום הלימודי, בעזרה בפנייה אל המורים וכדומה. אגב, המורות והמורים הונחו להתחשב בסטודנטים במידה רבה במיוחד, ואל תהססו בבקשה לפנות בבקשה להתאמות לאור המצב.
אתגר שני הוא זה הנובע מהתבטאויות פסולות מוסרית של סטודנטים ושל סטודנטיות. אין מדובר בתופעה נפוצה, אך יש מקרים של ביטויי שנאה והסתה לאלימות, נגד ערבים ונגד יהודים, במהלך שיעורים וברשתות החברתיות. בעניין זה באה לידי ביטוי המחויבות שלנו לתפיסה מורכבת של סובלנות. אנחנו בוחרים לגלות איפוק ולהימנע מהפעלת הסמכויות שלנו כמורים וכמנהלים כלפי מי שמביעים עמדות מקוממות. אנחנו נמנעים מלהרחיק תלמידים מהשיעור או להענישם בדרך אחרת בגין התבטאויות פוגעניות. אנחנו גם מתירים לסטודנטים להפגין, בתחומי הקמפוס ובסמוך לו, וההגבלה היחידה היא זו של הימנעות מוחלטת מאלימות. בצד זאת, אנחנו מגנים בנחרצות עמדות שמבטאות שנאה והסתה. המורים והמורות הונחו לעמוד על החומרה שבקריאה לאלימות ובהסתה לגזענות. הקמת קבוצות ווטסאפ שמודרים מהן סטודנטים, קריאה להרחיק מהאוניברסיטה מי שעמדותיהם שונות משלנו, ובוודאי ביטויים של קריאה לנקוט אלימות, הם סימן לחולשת הדעת ולפחדנות. בבקשה אל תשתקו לנוכח ביטויים שכאלה – הוקיעו אותם פומבית, בטאו מפורשות את המחויבות שלכן ושלכם לסובלנות ולאחווה.
תודה רבה על הצלחתכם לעמוד באתגרים. עוד יבואו ימים טובים.
בברכה,
ברק מדינה, רקטור
_________________________
13 أيار 2021
سلامًا لطالبات وطلّاب الجامعة العبرية،
شكرًا على تصميمكم على الالتزام بالقيَم التي ترشدنا، رغم صعوبة هذه الأيام العنيفة والمخيفة.
لا ريب أنّ الوضع مركّب. فالمواطنون، يهودًا وعربًا، الذين يتصرفون بعنف في هذه الفترة، كثيرًا ما يكونون مدفوعين باليأس والإحباط. ورغم أننا قد نفهم الأسباب التي تؤدي إلى هذه التصرفات من جانب المواطنين والشراكة في النضال لإصلاح الظُّلم، فإنّ أعمال العنف، التخويف، والإرهاب هي أمر مُروّع. فهي لا تؤذي فقط ضحاياها المباشرين والذين يُضطرّون إلى العيش في ظل الخوف، بل تمسّ أيضًا بإمكانية عيش حياة مشتركة هنا.
في عالَمنا الصغير، نواجه تحدّيَين رئيسيَّين. الأول هو متابعة نشاطنا في صفوف ومختبَرات التدريس والبحث. فإثر الخطر الناجم عن إطلاق الصواريخ وأعمال الشغَب، من السهل أن نفضّل العودة إلى التدريس عن بُعد. فالراحة في الدراسة عبر زوم، أثناء الجلوس مع أفراد الأسرة في البيت، تجعله اختيارًا مُغريًا. لكن في هذه الأيام تحديدًا، ثمة أهمية كبيرة للتغلُّب على الخوف والحضور إلى الحرم الجامعي. لن نُجبِر الطلاب على الحضور إلى الصفوف، لكننا نحاول عرض إطار داعم يتضمن لقاءً بشريّا في الصفوف. المثال الشخصي لكلٍّ منكم والاستعداد للتواصل دون حواجز لهما أهمية فائقة لتعزيز المنعة النفسية لنا جميعًا. فضلًا عن ذلك، تواصَلوا من فضلكم مع طلّاب وطالبات يدرسون معكم - اليهود مع عرب والعرب مع يهود. اعرضوا عليهم أن تتحدثوا وأصغوا إلى وجهات نظرهم. افحصوا إن كانت هناك طريقة يمكنكم فيها أن تساهموا في تخفيف الخوف ولو قليلًا، إذا كان يمكن تقديم المساعدة في المجال الدراسي، في التوجّه إلى المدرّسين، وما شابه. بالمناسبة، طُلب من المدرّسات والمدرّسين أن يراعوا الطلاب بشكل خصوصي، لذا لا تترددوا في الاقتراب منهم طلبًا لملاءَمات في ظلّ الوضع الحالي.
أما التحدّي الثاني فناتج عن التعابير المُدانة أخلاقيّا الصادرة عن طالبات وطلّاب جامعيين. ليس ذلك ظاهرة منتشرة، لكنّ هناك حالات صدرت فيها تعابير تدعو إلى البُغض وتحرّض على العنف، ضدّ العرب وضدّ اليهود، خلال الدروس وعبر مواقع التواصل الاجتماعيّ. هنا يأتي التزامنا بمفهوم مركّب للتسامُح. فنحن نختار الإعراب عن ضبط النفس والامتناع عن ممارسة سلطاتنا كمدرّسين وكمديرين تجاه مَن يعبّرون عن آراء تُثير السخط. ونحن نتجنب طرد الطلاب من الدرس أو معاقبتهم بطريقة أخرى بسبب تعابيرهم المُسيئة. كما نسمح للطلّاب بالتظاهر، ضمن الحرم الجامعي وقربه، والشرط الوحيد هو الامتناع التامّ عن العنف. مع ذلك، ندين بشدّة المواقف التي تعبّر عن البُغض والتحريض. وقد طُلب من المدرّسين والمدرّسات عدم التساهل مع الدعوات إلى العنف والتحريض على العنصريّة. إنّ إنشاء مجموعات واتساب تُقصي طلّابا معيّنين، الدعوة إلى إبعاد من تختلف مواقفهم عن مواقفنا من الجامعة، وطبعًا الدعوة إلى ممارسة العنف، هي دليل على ضعف الرأي وعلى الجُبن. فمن فضلكم لا تصمتوا إزاء هذه التعابير – استنكِروها علنًا، عبِّروا بوضوح عن التزامكم والتزامكنّ بالتسامح والأخوّة.
شكرًا جزيلًا على نجاكم في مواجهة التحديات. راجين قدوم أيام أفضل.
مع تحياتي,
براك مدينا, الركتور