‏כ"ה בתשרי תשפ"ה

‏27 באוקטובר 2024

 

 

חברות וחברי סגל אקדמי ומנהלי, סטודנטיות וסטודנטים יקרים,

שנת הלימודים תשפ"ה עומדת להיפתח השבוע, כאשר המדינה שלנו עדיין מצויה במלחמה קשה. למעלה מ 100 חטופים טרם חזרו לביתם ולמשפחתם, עשרות אלפי תושבי הצפון עדיין לא חזרו לבתיהם, למעלה מאלף מהסטודנטים שלנו עדיין משרתים במילואים, ורבים רבים אחרים רק סיימו לאחרונה את שירותם הצבאי, או עומדים להיקרא לשירות נוסף בקרוב.

מדינת ישראל ניצבת בשנה האחרונה מול אתגרים, שכמותם לא היו מאז מלחמת העצמאות. על אתגרים אלה יש להוסיף את הפילוג הפוליטי העמוק ואת שיח ההסתה והשיסוי המתלווים אליו, אשר מאיימים על החוסן הלאומי שלנו, ועל הערכים הדמוקרטיים שמוסדו במגילת העצמאות.

השבוע ניכנס לכיתות הלימוד על רקע אתגרים כבירים אלה. כבר עכשיו ברור שגם בשנת הלימודים הבאה, בדומה לשנה שזה עתה הסתיימה, נידרש להתמודד עם אתגרים יוצאי דופן. המתחים הלאומיים והבינלאומיים מחוץ לקמפוסים שלנו, לא ייעצרו גם השנה בשערי הכניסה שלנו. וכך גם אמור להיות: איננו מגדל שן—בתוך עמנו אנו חיים.

אבל כפי שהוכחנו בשנה שעברה שאנו יכולים להתמודד עם אתגרים כבירים אלה בתוך הקהילה שלנו, כך אני סמוך ובטוח שנוכל לעשות כן גם בשנת הלימודים הקרובה.

במאמץ משותף שכלל את כל קהילת האוניברסיטה, בנינו בשנה שעברה מערך תמיכה אקדמי, כלכלי ורגשי יוצא דופן במבנהו ובהיקפו, כדי לסייע למילואימניקים ולמילואימניקיות, לבנות ולבני זוגם, ולמפונים מבתיהם, להצליח להשלים בהצלחה את שנת הלימודים. הקשיים של אותם סטודנטיות וסטודנטים היו עצומים, וההתגייסות עבורם הייתה יוצאת דופן. ואכן, מרבית הסטודנטים הצליחו לסיים בהצלחה את שנת הלימודים. ידוע לנו שהקשיים לא הסתיימו. נמשיך להעמיד את הסיוע שלנו לכל אותם סטודנטים ואותן סטודנטיות שיהיו זקוקים לכך גם בשנה הקרובה.

ההתגייסות יוצאת הדופן של חברות וחברי הקהילה שלנו, סגל וסטודנטים כאחד, לסייע לכל אותם סטודנטיות וסטודנטים מעוררת השראה והתרגשות. אני מודה לכל אחת ואחד מכם, גם על מה שעשיתם עבור מטרה זו בשנה שעברה, וגם על מה שתמשיכו לעשות השנה. נמשיך להיות מחויבים לעשות כל מה שאפשר כדי לא להשאיר אף סטודנטית וסטודנט מאחור.  

בתוך עמנו אנו חיים, ואין לי ציפייה וגם לא רצון ששערי הקמפוס יהיו אטומים למתרחש סביבנו, ובכלל זה גם למחלוקות הכואבות ביותר הן בחברה הישראלית והן בזירה הבינלאומית. אך כאן על כולנו להיות מחויבים לערכים של מתינות, הכלה וקבלת האחר. על כולנו להיות מחויבים לשמירה על החופש האקדמי ולדחות מכל וכל שיח של שנאה ושל הפחדה כדי שנוכל להמשיך לקיים את המחויבות העליונה שלנו להוראה מצוינת ולמחקר פורץ-דרך. בכל אלה נשאף להמשיך לשמש דוגמא ומופת למדינה כולה. (ראו כאן מסמך קווים מנחים לפרסום דעות ורעיונות בקהילת האוניברסיטה העברית).  

 

אני מאמין שנוכל לעמוד בכל המטרות האלה. אני מאמין ביכולת הזו שלנו, בגלל שאני מאמין בכל אחת ואחד מהחברות והחברים בקהילה הנפלאה שלנו באוניברסיטה העברית. האוניברסיטה שלנו תציין השנה 100 שנים להיווסדה, במהלכן חרתה על דגלה ערכים של מצוינות אקדמית ומחקרית, תוך תרומה לחברה הישראלית ולעולם כולו. מאז הקמתה בשנת 1925, שימשה האוניברסיטה מקור ידע וחדשנות, תוך שימת דגש על מחקר פורץ דרך במגוון תחומים, וטיפוח דורות של מנהיגים, חוקרים ואנשי רוח. אין בי ספק כי האוניברסיטה שלנו תמשיך לקדם הישגים אלה ועוד רבים אחרים גם במאה השנים הבאות. 

לא נשכח את הסטודנטיות והסטודנטים שלנו, ואת קרובי משפחתם של חברים מהקהילה שלנו, אשר נרצחו והקריבו את חייהם במלחמה. כרמל גת נחטפה ב 7 באוקטובר והוצאה להורג על ידי מחבלי חמאס במנהרות עזה, לפני כחודשיים וחצי. מאג'ד איברהים התקבל ללימודים ונרצח בביתו ב 7.10, בעודו מתכונן לפתיחת שנת הלימודים. איתן נאה, ישראל סוקול, איתן קופלוביץ ואייל מאיר ברקוביץ נהרגו בעודם משרתים את מדינתם. שגיא דקל-חן, בנו של פרופ' יונתן דקל-חן, נחטף לעזה וטרם חזר הביתה. ולא נשכח את הבוגרות והבוגרים שלנו שנפלו בשנה האחרונה. כאב האובדן קשה, קשה מנשוא. נאחל החלמה מהירה לפצועים בגוף ובנפש, ונמשיך לייחל לחזרתם בשלום הביתה כל החטופים.

 

שלכם,

פרופ' תמיר שפר

רקטור  

 

 

أعضاء هيئة التدريس والطواقم الإداريّة، الطلّاب والطالبات الأعزّاء،

 

نفتتح هذا الأسبوع العام الدراسيّ، ولا تزال دولتنا تمرّ في حرب صعبة. أكثر من 100 من المخطوفين لم يعودوا بعد إلى بيوتهم وعائلاتهم، وعشرات الآلاف من سكان الشمال أيضًا لم يعودوا بعدُ إلى بيوتهم، وما زال أكثر من ألف من طلّابنا يؤدّون الخدمة الاحتياطيّة، والعديد منهم أكملوا خدمتهم العسكريّة مؤخّرًا فقط، أو على وشك أن يتمّ استدعاؤهم لمزيد من الخدمة العسكريّة قريبًا.

واجهت دولة إسرائيل في العام الماضي تحدّيات لم يسبق لها مثيل منذ حرب الاستقلال. يُضاف إلى هذه التحدّيات الانقسام السياسيّ العميق وخطاب التحريض والتفرقة المصاحب له، اللّذَين يهدّدان قدرتنا الوطنية على الصمود والقيم الديمقراطية التي أرستها وثيقة الاستقلال.

في هذا الأسبوع سوف ندخل غرف التدريس على خلفيّة هذه التحدّيات الكبيرة. منذ الآن يبدو واضحًا لنا أنّه في العام الدراسيّ المقبل أيضًا، على غرار العام الذي انتهى للتوّ، سيتعيّن علينا التعامل مع تحدّيات غير عاديّة. لن تتوقّف التوتّرات الوطنيّة والدوليّة خارج حرمنا الجامعيّ عند بوّابات الجامعة هذا العام أيضًا. وهكذا ينبغي أن يكون: نحن لسنا برجًا عاجيًّا-بل نحن داخل شعبنا نعيش.

ولكن كما أثبتنا العام الماضي أنّه يمكننا التعامل مع هذه التحدّيات الهائلة داخل مجتمعنا، فأنا واثق من أنّنا سنكون قادرين على القيام بذلك في العام الدراسيّ المقبل.

من خلال مجهود مشترك شمل مجتمع الجامعة بأكمله، بنينا نظام دعم أكاديميًّا، ماليًّا وعاطفيًّا، غير عاديّ في هيكله ونطاقه، لمساعدة جنود وجنديّات الاحتياط، زوجاتهم وأزواجهنّ، الأشخاص الذين تمّ إخلاؤهم من بيوتهم، لينجحوا في إكمال العام الدراسيّ بنجاح. كانت الصعوبات التي واجهها هؤلاء الطلّاب والطالبات هائلة، وكانت التجنُّد لصالحهم استثنائيًّا. وبالفعل، أكمل معظم الطلّاب العام الدراسيّ بنجاح. نحن نعلم أنّ الصعوبات لم تنتهِ بعدُ. سنواصل تقديم مساعدتنا لجميع الطلّاب والطالبات الذين سيحتاجون إليها في العام المقبل أيضًا.

التجنُّد الاستثنائيّ من جانب أعضاء المجتمع، أعضاء هيئة التدريس والطلّاب على حدّ سواء، لمساعدة كل هؤلاء الطلاب والطالبات تشكّل مصدرًا للإلهام والحماسة. أشكر كلّ واحد وواحدة منكم، على ما فعلتموه من أجل هذه الهدف في العام الماضي، وعلى ما ستواصلون القيام به هذا العام. سنستمر في الالتزام ببذل كلّ ما بوُسعنا لعدم ترك أيّ طالب وطالبة وراءَنا.  

نحن نعيش بين أبناء شعبنا، وليس لديّ أيّ توقّع أو رغبة في إغلاق أبواب الحرم الجامعيّ في وجه ما يحدث من حولنا، بما في ذلك النزاعات الأكثر إيلامًا في المجتمع الإسرائيليّ وعلى الساحة الدوليّة. ولكن هنا يجب علينا جميعًا أن نلتزم بقيم الاعتدال، الاحتواء وتقبُّل الآخر. يجب أن نلتزم جميعًا بدعم الحرّيّة الأكاديميّة والرفض رفضًا تامًّا لخطاب الكراهية والتخويف، حتّى نتمكّن من الاستمرار في التمسّك بالتزامنا الأسمى بالتدريس المتميّز والبحث الرائد. في كلّ هذا، سوف نسعى جاهدين للاستمرار في كوننا مثالًا يُحتذى به في الدولة بأكملها. (انظروا هنا وثيقة المبادئ التوجيهيّة لنشر آراء وأفكار في مجتمع الجامعة العبريّة).  

أنا واثق من قدرتنا على تحقيق كلّ هذه الأهداف. أثق بقدرتنا، لأنّني أؤمن بكلّ واحد وواحدة من أعضاء مجتمعنا الرائع في الجامعة العبريّة. ستحتفل جامعتنا بالذكرى الـ 100 لتأسيسها هذا العام، والتي رفعت خلالها راية قيم التميُّز الأكاديميّ والبحثيّ، مع المساهمة لصالح المجتمع الإسرائيليّ والعالم بأسره. منذ إنشائها في عام 1925، عملت الجامعة كمصدر للمعرفة والابتكار، مع التركيز على الأبحاث الرائدة في مجموعة منوّعة من المجالات، وتطوير أجيال من القادة، العلماء والمثقّفين. لا يساورني أيّ شكّ في أنّ جامعتنا سوف تستمر في النهوض بهذه الإنجازات والكثير غيرها في المائة عام القادمة. 

 

لن ننسى طلّابنا وطالباتنا، وأقارب أعضاء مجتمعنا الذين قتلوا أو ضحّوا بحياتهم في الحرب. اختُطفت كرمل غات في 7 أكتوبر/ تشرين الأوّل وأعدمها إرهابيّو حماس في أنفاق غزّة قبل حوالي شهرين ونصف. ماجد إبراهيم حصل على قُبول للدراسة في الجامعة وقتل في بيته في 7.10، بينما كان يستعدّ لبدء العام الدراسيّ. قُتل إيتان نئيه ويسرائيل سوكول وإيتان كوبلوفيتش وإيال مئير بيركوفيتش أثناء خدمتهم لدولتهم. اختطف سغي ديكل حِن، نجل البروفيسور يونتان ديكل حِن، إلى غزّة ولم يعُد إلى بيته بعدُ. ولن ننسى الخرّيجين والخريجات الذين سقطوا خلال العام الماضي. ألم الفقدان صعب ولا يطاق. نتمنى الشفاء العاجل للجرحى في الجسد والروح، وسنظلّ نتمنّى العودة الآمنة لجميع المخطوفين إلى بيوتهم.

 

مع فائق الاحترام،

أ. د تمير شيفر

الركتور